Bazı insanlar yalnızca yetişkinlerin depresyona girdiğini düşünür. Ancak, çocukların yaklaşık %2’si ve ergenlerin en az %4’ü herhangi bir zamanda depresyona girebilir . Lise sona geldiklerinde, her beş gençten yaklaşık biri en az bir depresyon atağı geçirmiş olacaktır. Stres altında olan, kayıp yaşayan veya dikkat, öğrenme, davranış veya kaygı bozuklukları olan çocuklar ve ergenler depresyona yakalanma açısından daha yüksek risk altındadır. Depresyon ayrıca ailelerde görülme eğilimindedir. İyi haber şu ki depresyon tedavi edilebilir bir hastalıktır.
Çocuk ve ergenlerde depresyona ne sebep olur?
Depresyonun tek bir nedeni yoktur. Hem genetik hem de çevresel faktörler rol oynar. Çocuklarda ve ergenlerde depresyon, tıbbi bir hastalık, stresli bir durum, aile içi çatışma veya önemli bir kayıp veya hayal kırıklığı tarafından tetiklenebilir. Davranış sorunları veya kaygısı olan gençlerin depresyona girme olasılığı daha yüksektir. Bazen, belirli bir tetikleyici olayı belirlemek zor olabilir.
Depresyonun belirtileri nelerdir?
Çocuklarda ve ergenlerde depresyonun yaygın belirtileri şunlardır:
- Depresif, üzgün, ağlamaklı veya sinirli hissetmek veya görünmek
- Eskisi kadar keyif alamama
- Arkadaşlarla veya okul sonrası aktivitelerde daha az zaman geçirmek
- İştahta ve/veya kiloda değişiklikler
- Her zamankinden daha fazla veya daha az uyumak
- Yorgun hissetmek veya daha az enerjiye sahip olmak
- Her şeyin kendi hatası olduğunu veya hiçbir şeyde iyi olmadığını hissetmek
- Konsantre olmada daha fazla sorun yaşamak
- Okulla daha az ilgilenmek veya okulda eskisi kadar başarılı olmamak
- İntihar düşünceleri veya ölme isteği
Çocuklarda ayrıca sık sık baş ağrısı veya mide ağrısı gibi fiziksel şikayetler olabilir. Depresyondaki ergenler daha iyi hissetmeye çalışmanın bir yolu olarak alkol veya diğer uyuşturucuları kullanabilirler.
Bir çocuğun veya ergenin depresyonda olup olmadığını nasıl anlarsınız? Depresyon taraması yapabilir misiniz?
Bir çocuğun veya ergenin depresyonda olup olmadığını kesin olarak bilmek zor olabilir. Her çocuk veya ergen yukarıda listelenen depresyon belirtilerinin hepsini göstermez. Çocuklarınızla konuşmak – ve her zaman sizinle konuşabilmelerini sağlamak – çocuğunuzun depresyonda olup olmadığını ve ne zaman olduğunu öğrenme şansını artırır. Endişelerinizi çocuğunuzla paylaşın ve ona nasıl hissettiğini önemsediğinizi söyleyin.
Depresyon tedavi edilmezse düzelir mi?
Depresyon zamanla iyileşebilen , ancak tedavi edilmezse, potansiyel kalıcı sonuçları olabilen bir hastalıktır. Çocuklar ve ergenler depresyondayken arkadaşlarıyla bağlarını kaybedebilir ve okulda geri kalabilirler. Depresyondaki çocuklar ve ergenler uyuşturucu denemeye veya başlarını belaya sokmaya daha yatkındır. Tedavi edilmeyen depresyon ayrıca intihar düşüncelerine yol açabilir. Ayrıca, birisi bir kez depresyon atağı geçirdiğinde, gelecekte depresyona girme olasılığının daha yüksek olduğunu belirtmek önemlidir.
Tedavi nelerden oluşmalıdır?
İyi haber şu ki depresyon için birkaç etkili tedavi yöntemi var. Tedavi, psikoterapi (veya “konuşma terapisi”), aile görüşmeleri ve çocuğunuzun okuluyla görüşmeler içerebilir. Bilişsel davranışçı terapi (BDT) ve kişilerarası psikoterapi (KPT), depresyon tedavisinde etkili olduğu gösterilen psikoterapi biçimleridir. Tedavi, antidepresan ilaç kullanımını da içerebilir. Tedaviye başlamadan önce, bir doktor tedavinin risklerini ve faydalarını ve tedavinin nasıl izleneceğini anlatacaktır.
Psikoterapi nasıl çalışır?
Depresyondaki çocuklara yardımcı olmak için çeşitli terapi türleri kullanılabilir. Aşağıda bunların nasıl çalıştığına dair bazı örnekler verilmiştir.
- Bireysel Terapi – Birkaç terapi türünün depresif gençlerde etkili olduğu kanıtlanmıştır. En fazla kanıta sahip bireysel terapiler Bilişsel Davranış Terapileridir(BDT). Bilişsel Davranışçı Terapi, sağlıksız düşünce kalıplarını değiştirerek bir çocuğun ruh halini iyileştirmeye yardımcı olur. Bilişsel Davranışçı Terapi terapistleri, çocuklara düşüncelerin davranışları etkileyebilecek duygulara ve ruh hallerine neden olduğunu öğretir. Bilişsel Davranışçı Terapi sırasında, bir çocuk zararlı düşünce kalıplarını “görmeyi” öğrenir. Terapist daha sonra çocuğun bu düşünceyi daha iyi duygular ve davranışlarla sonuçlanan düşüncelerle değiştirmesine yardımcı olur.
- Aile Terapisi, iletişim kalıplarına bakarak ve destek ve eğitim sağlayarak ailenin daha olumlu ve yapıcı şekillerde işlev görmesine yardımcı olmaya odaklanır. Bazen aile terapisi yukarıda açıklanan BDT prensiplerini kullanır. Aile terapisi seansları, çocuk veya ergeni ebeveynler, kardeşler ve büyükanne ve büyükbabalarla birlikte içerebilir.
- Grup Terapisi, bir veya daha fazla terapistin yönettiği birden fazla hastanın olduğu bir psikoterapi biçimidir. Depresyona ilişkin anlayışımızı ve depresyondan kurtulmamızı geliştirmek için eğitim gücünü ve insanların bir grup içinde nasıl etkileşime girdiğini kullanır.
İlaç yardımcı olur mu? Güvenli midir?
İlaç, reçete edildiğinde ve dikkatlice izlendiğinde, depresyonlu çocuklar ve ergenler için güvenli ve uygun bir müdahale olabilir. Ancak, ilaç, çocuğun ve ailenin ihtiyaçlarına göre kişiselleştirilmiş kapsamlı bir tedavi planının bir bileşeni olarak kullanıldığında en etkilidir.
Depresyon yaşayan çocuk ve ergenlerde intihar riski var mıdır?
İntihar, çocuklar ve ergenler arasında ciddi ve büyüyen bir sorundur. Her yıl binlerce genç intihar ederek ölüyor. İntihar, 10-24 yaş arası kişilerde ikinci önde gelen ölüm nedeni ve 5-14 yaş arası kişilerde altıncı önde gelen ölüm nedenidir.
İntihar girişiminde bulunan çocuk ve ergenlerin büyük çoğunluğunda, genellikle depresyon olmak üzere, önemli bir ruh sağlığı bozukluğu vardır.
Küçük çocuklarda intihar girişimleri genellikle dürtüseldir. Üzüntü, kafa karışıklığı ve öfke duygularıyla ilişkilendirilebilirler. Ergenlerde intihar girişimleri stres, kendinden şüphe duyma, başarılı olma baskısı, finansal belirsizlik, hayal kırıklığı ve kayıp duygularıyla ilişkilendirilebilir. Bazı ergenler için intihar sorunlarına bir çözüm gibi görünebilir.
Ebeveynler, öğretmenler ve arkadaşlar her zaman dikkatli ve güvenli tarafta olmalıdır. İntihar düşünceleri veya planları olan herhangi bir çocuk veya ergen, eğitimli ve kalifiye bir ruh sağlığı uzmanı tarafından derhal değerlendirilmelidir.
