Ebeveynler, ergenlik dönemindeki çocuklarının yaşadığı değişimler karşısında endişeli ve kafaları karışmış hissedebilir. Aşağıdaki bilgiler, bu gelişim sürecini anlamanıza yardımcı olabilir. Her genç, kendine özgü bir kişiliğe, özel ilgi alanlarına, beğenilere ve hoşlanmadığı şeylere sahiptir. Ancak ergenlik yıllarında herkesin karşılaştığı bazı ortak gelişimsel meseleler de vardır. Aşağıda, ortaokul ve erken lise dönemindeki bir gencin normal duyguları ve davranışları açıklanmaktadır. Beyin gelişimi ergenlik boyunca devam eder ve olumlu değişimlere açıktır.
Bağımsızlığa Doğru Hareket
• Kimlik duygusuyla mücadele etme
• Kendisi ve bedeni hakkında garip ya da tuhaf hissetme
• Zaman zaman yüksek beklentilere sahip olma ve düşük benlik saygısı arasında gidip gelme
• İlgi alanları ve giyim tarzının akran grubundan etkilenme
• Ruh halinde dalgalanmalar
• Kendini ifade etmek için konuşmayı daha iyi kullanabilme
• Ebeveynlerin kusurlarını fark ederek mükemmel olmadıklarını anlamaya başlama
• Ebeveynlere karşı daha az açık sevgi gösterme, zaman zaman kaba davranma
• Ebeveynlerin bağımsızlığa müdahale ettiği yönünde şikayetler
• Özellikle stres altındayken çocukça davranışlara geri dönme eğilimi
• Ebeveynlerin inanç sistemine veya kültürel geleneklerine direnç gösterme, özellikle de çevresinde farklı bir kültürle karşılaşıyorsa
Gelecek ile İlgili Düşünceler ve Bilişsel Değişimler
• Daha çok şu anla ilgilenme, geleceğe dair sınırlı düşünce
• Zihinsel ilgi alanlarının genişlemesi ve daha önemli hale gelmesi
• Fiziksel, zihinsel ve duygusal olarak daha fazla iş yapabilme becerisi
Cinsellik
• Utangaçlık, kızarma ve mahcubiyet gösterme
• Kızların fiziksel olarak erkeklerden daha erken gelişmesi
• Cinselliğe artan ilgi; bu, karşı cinse, aynı cinse veya her ikisine yönelik olabilir
• Fiziksel ve cinsel çekicilikle ilgili endişeler
• Sık değişen ilişkiler
• Normal olup olmadığı konusunda kaygılar
Ahlak, Değerler ve Kendi Yolunu Belirleme
• Kuralları ve sınırları test etme
• Soyut düşünme kapasitesinin gelişimi; gelecekteki davranışlarının olası sonuçlarını anlamaya başlama
• İdealler geliştirme ve rol modeller seçme
• Cinsellik ve madde kullanımı (sigara, alkol, marihuana) ile deneyimde bulunmak isteme
Geç Lise Yılları ve Sonrası
Aşağıda, geç lise dönemindeki bir gencin normal duyguları ve davranışları açıklanmaktadır. Beyin gelişimi, ergenliğin ilerleyen dönemlerinde de devam eder.
Bağımsızlığa Doğru Hareket
• Bağımsız işlevselliğin artması
• Daha sağlam ve bütünleşmiş bir kimlik duygusu
• İçsel deneyimlerin sorgulanması
• Düşünceleri daha ayrıntılı bir şekilde değerlendirebilme
• Ebeveynlerle çatışmaların azalması
• Uzlaşma becerisinin artması
• Duygusal istikrarın artması
• Başkalarına karşı artan duyarlılık ve empati
• Kendi kendine yetme becerisinin artması
• Akran ilişkilerinin önemini koruması ancak diğer ilgi alanlarıyla dengelenmesi
• Ebeveynlerinden farklı bir dini veya kültürel inanç sistemine sahip olabilme
Gelecek ile İlgili Düşünceler ve Bilişsel Değişimler
• Çalışma alışkanlıklarının daha belirgin hale gelmesi
• Gelecek ve lise sonrası yaşamla ilgili kaygıların artması
• Hayattaki rolüne daha fazla önem verme
Cinsellik
• Aşk ve tutku duygularının gelişimi
• Daha ciddi ilişkiler kurma eğilimi
• Daha belirgin bir cinsel kimlik duygusu
• Daha şefkatli olma ve dugyusal kapasitesinin artması
Ahlak, Değerler ve Kendi Yolunu Belirleme
• Hedef belirleme kapasitesinin artması
• İçgörü kullanabilme becerisinin gelişmesi
• Kişisel onur ve benlik saygısına daha fazla önem verilmesi
• Aile, sosyal ve kültürel geleneklerin yeniden önem kazanması
Büyük yaştaki ergenler, yukarıdaki tanımlardan biraz farklılık gösterebilir, ancak bu duygu ve davranışlar genel olarak ergenliğin her aşamasında normal kabul edilir.
